22. JUGOSLOVENSKE POZORIŠNE IGRE
15. – 24. april 1977.
Ranko Marinković
KIKLOP
dramatizacija i režija Kosta Spaić
Hrvatsko narodno kazalište, Zagreb
…Spaićeva dramatizacija i režija Marinkovićeva Kiklopa razmiču ujedno i granice našeg teatra. Letimičan uvid u dramatizaciju otkriva i to da rukopis dramatizacije nije bio odveć nasilan. Više od inzistiranja na nekoj (svojeglavoj, originalnoj) interpretaciji, Spaiću je, kao prvom koji je u kazalištu uznastojao oko cjeline romana, bilo stalo do prezentacije. Više od inzistiranja na vlastitosti, njemu bijaše stalo do vlastitosti teksta: u ovoj kružnoj igri redatelj je opunomoćenik pisca. On je zastupnik literature u kazalištu.
…Spaićeva dramatizacija završava citatom iz Hamleta. S Goetheom bismo mogli reći: „Hamlet i njegovi monolozi ostali su aveti, koje su se javljale u svim mladim dušama.“ Ali ne završava tako i predstava. Ona završava upravo kao i Kiklop-roman. Kor upućuje Melkiora u Zoopolis. Dramaturški gledano, to je pročitana didaskalija…
Drama se vraća romanu: zatvara se krug. Dramatizacija tako predlaže univerzalno tumačenje teksta.
Kosta Spaić ostvario je dramatizacijom I režijom Kiklopa još jednu ansambl-predstavu. Ako je riječ o „unutrašnjem vremenu“, u osnovi to je jedna freska, ili nešto tomu nalik… Kiklop, uprkos pseudobaroknom okviru u kojem se zbio, nije predstava koja bi bila moguća tek na osnovu „rušenja“ četvrtog zida građanskog salona. Ovaj je spektakl bez zidova…
Slobodan ŠNAJDER